Chí Linh Sơn Phú

Chí Linh Sơn phú - bài Tổng kết chiến tranh chống xâm lược của nghĩa quân Lê Lợi do Nguyễn Trãi viết khi thăm lại căn cứ quân sự của nghĩa quân
Bài phú này tương truyền được tạc vào đá, nay đã mất, chỉ còn bản dịch
Bài phú được Nguyễn Trãi viết sau khi Lê Lợi mất và sau khi ông ra tù vì hàm oan, Tấm lòng của Ức Trai sáng vằng vặc như Trăng Rằm, không lời oán thán.

Là tổng kết cuộc kháng chiến của dân tộc nhược tiểu, bị nô dích với kẻ cai trị mình, bài phú nêu những lí luận cơ bản:
'Biết mình, biết người, khi mềm, khi mạnh,
Chờ thời, rình mệt, giấu nhọn, che sắc
Gối củi, nằm gai, ngậm cay, nuốt đắng
Lo rửa nhục trước, giành lại quê hương"
Ta nghe như thấy cả niềm uất hận trong Hịch Tướng sĩ
"... Thấy sứ giặc đi lại nghênh ngang ngoài đường, uốn lưỡi cú diều để sỉ mắng Triều Đình, đem thân dê chó mà bắt nạt Tể Phụ ... ," Lòng đau như cắt, nước mắt đầm đìa, chỉ căm tức chưa xả thịt, lột da, ăn gan, uống máu quân thù..."
Đó cũng là chính sách ngoại giao Câu Tiễn khi ta phải đối mặt với 20 vạn quân Tưởng, rồi 20 vạn quân Pháp, nửa triệu quân Mỹ
"Nhiều hoạn nạn là nền dựng nước
Lắm lo toan là gốc trị vì
Biến cố trải nhiều thì suy nghĩ sâu
Mọi việc lo trước thì thành công kì ..."
Trên dưới đồng lòng, anh em hòa thuận, lòng dân hướng về, nới sưc dân làm kế sâu rẽ bền gốc ... đó là lời căn dặn của Đức Thánh Trần với muôn đời con cháu.
"NGÀN VẠN ĐỜI SAU. VẪN CÙNG TRỜI ĐẤT DÀI LÂU" phải chăng là lời cầu nguyện của cụ Nguyễn Trãi với dân tộc Việt.
Xin gửi anh em cùng đọc